Òdinèman, fi nan laj repwodiksyon, gen règ chak 28 jou, depi yo pa ansent, e depi yo pa nouris. Atò sa pote non règ paske matris la prepare l regilyèman pou gwosès. Si fi a pa arive ansent, matris la jete kouch li te pare pou resevwa gwosès la. Li fè sa dekwa pou chak gwosès ka pran nan yon kouch tou nèf tou fre, san afè enfeksyon pa gen anyen arevwa ak sa. Kouch la desann ak san paske pwent veso ki t ap nouri kouch la kase pou pèmèt kouch la detache. Kote yo kase a, yo vide san annatandan matris la repare yo nan bati yon nouvo kouch, tou nèf, tou fre. Ki fè, san moun wè nan règ yo se bon san ki sot nan kò yo. Se pa san sal. Se bon jan bon san ki fè pati nòmal de jan kò fi fonksyone.
Anvan tan modèn nan, se tou patou sou Latè moun te konn mal konprann sa règ reprezante epi yo pran yon bagay nòmal, fè l reprezante salte. Se mal konprann sa a menm ki danse nan tèt ekriven Labib fè yo vin pale fi mal pou règ yo genyen kote yo asire chak gwosès fèt nan yon kouch tou nèf tou fre. Sa vin fè nan liv Levitik chapit 15, vèsè 19-20, ekriven Labib deklare:
« Lè yon dam gen règ li, pou l koule san, salte sa a dire 7 jou sou li, epi nenpòt moun ki manyen l pa p pwòp pou jouk li aswè. Pandan règ la sou li, nenpòt kote l kouche pa p pwòp, e nenpòt kote l chita pa pwòp…»
Kalite mal konprann sa a sitire medanm ann Ayiti kwè règ yo se yon salte epi san yo bay la se yon move san, pandan se pa vre ditou. Se bon jan bon san nan kò yo ki soti nan règ yo.
Nan pran règ pou salte, anpil fi ann Ayiti vin kwè kò yo bezwen netwayaj konplè pou retire mikwòb apre règ yo. Se kon sa yon bann fi pran antibiyotik pou 10 jou apre règ yo kòmanse. Ayiti pa pou kont li nan zak sa a. Nan yon etid ki fèt nan peyi Nijerya ann Afrik, se youn sou chak 4 fi nan yon inèvèsite ki admèt yo pran antibiyotik lè yo gen règ yo.
Alèkile, yon pil fi pran règ yo, yon bagay nòmal, pou maladi, epi yo tonbe trete tèt yo ak antibiyotik. Deblozay sa a se yon gwo danje pou sante yo, e se yon malè pandye sou limanite. Jan medam yo sèvi ak antibiyotik fè matris la ki te sipoze yon lokal pou kreye lavi, vin tounen yon zam ki menase lavi nou tout.
Lè moun sèvi ak antibiyotik souvan sa ka kreye yon bann pwoblèm sante pou moun nan. Antibiyotik tèlman danjere, se sèlman lè danje sèvi avè l mwens pase danje maladi moun nan genyen an, se sèlman lè sa a pou moun asepte pran antibiyotik. Kòm règ pa maladi, danje pran antibiyotik pou trete règ pa ofri okenn avantaj. Sèl sa li ofri se danje.
Remake, nan trip nou, nou gen bon mikwòb k ap veye pou anpeche move mikwòb anvanyi kò n. Antibiyotik konn touye mikwòb, san fè distenksyon ant bon mikwòb ak move mikwòb. Antibiyotik konn touye bon mikwòb, pou kite plas pou move mikwòb anvayi trip nou pou jis yo pèse entesten n, fè n mouri vant anfle. Mwen pa konn konbyen fi an Ayiti ki mal machande lanmò vant anfle sa a, e ki jwenn li pou tèt antibiyotik yo te sèvi pou règ, pandan règ pa maladi.
Alèkile nou konprann wòl bon mikwòb nan trip nou kòm alye sante nou. Gen pwodui bon mikwòb fè ki pase nan san nou pou al di sèvo n si n manje kont. Gen moun ki konn vin twò gwo paske antibiyotik dejwe bon mikwòb nan trip yo.
Kon sa tou, antibiyotik konn touye mikwòb an ba ti vant fi, pou fè move mikwòb pran pye. La a menm, se nan pran antibiyotik menm, medam sa yo vin devlope enfeksyon. La a ankò, se nan pran antibiyotik anpil fi al mal achte yon pwoblèm yo pa t ap janm genyen.
Tout sa, se kote medam yo chèche pwoblèm bay tèt yo. Men pwoblèm fi pa pou fi sèlman. Pwoblèm fi se pou nou tout. Koze pran antibiyotik pou règ, menase lavi nou tout.
Lè yon moun pran antibiyotik vagkevag, yon bann mikwòb nan kò l konn vin devlope rezistans kont antibiyotik li abitye pran an. Nou rele mikwòb, sipèmikwòb, lè yo devlope rezistans kont yon pil antibiyotik. Sipèmikwòb yo konn jwenn mwayen soti nan kò yon moun pou kontamine lòt moun. Lè moun fè enfeksyon sipèmikwòb, doktè konn pa gen okenn mwayen pou trete enfeksyon an epi moun nan mouri. Tèlman moun pran antibiyotik ann Ayiti vagkevag, alèkile mikwòb ki bay tibèkiloz ann Ayiti a se yon sipèmikwòb ki difisil trete. Se menm afè pou malarya Ayiti a tou. Lè sipèmikwòb devlope, yo pa ret nan zòn kote yo te pran pye a. Yo ka gaye san tretman sou tout planèt la.
Mwen pa ka esplike ase danje sa reprezante. Medanm k ap pran antibiyotik pou règ , lè se pa yon pwoblèm klè doktè ap trete, tanpri sispann. Sispann pou danje sa reprezante pou wou. Sispann pou danje sa reprezante pou nou tout.
Dr Jerry Gilles
Obstétricien-Gynécologue
